Konu: Camili Köyler Birliği Tüzüğü’nde yapılan ve 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu’na açıkça aykırı olan değişikliğin düzeltilmesi 

Medyaya ve Kamuoyuna

1. Camili Köyler Birliği, Artvin’in Borçka İlçesine bağlı köyler olan Camili, Düzenli, Efeler, Kayalar, Maral ve Uğur köy tüzel kişiliklerinin aldıkları kararla ve Bakanlar Kurulu’nun 7.10.2004 tarih ve 2004/7966 sayılı izniyle kurulan, kamu tüzel kişiliğini haiz bir mahallî idare birliğidir.

Camili Köyler Birliği; il özel idareleri, belediyeler ve köylerin kendi aralarında veya karmaşık olarak kurabildiği mahallî idare birlikleri içinde, köyler arasında kurulan ender birliklerden biridir. Amaç, kısaca, Camili (Macahel) yöresinin yıllardır devam eden, yol sorunu başta olmak üzere çeşitli ortak sorunlarının çözümünde birlikte hareket etmektir.   

2. Birlik, kurulduğu tarih itibariyle mahallî idare birliklerini düzenleyen mülga 1580 sayılı Belediye Kanunu’nun ilgili hükümleri ve Anayasa’nın 127. maddesinin son fıkrası çerçevesinde kurulmuştur. 2005 yılında ise mahallî idare birliklerini özel olarak düzenleyen 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu çıkarılmış olup, Kanun halen yürürlüktedir.

Söz konusu Kanun esasen mülga Belediye Kanunu’ndaki hükümleri büyük ölçüde aynen içermiş, kısmî bazı yenilikler getirmiştir. Mevcut birliklerin de tüzüklerini bu yeni Kanuna uyarlamaları öngörülmüştür. Camili Köyler Birliği de bu gereği yerine getirmiştir.

3. 5355 sayılı Kanun, mevcut birlik türlerine ek olarak, 18. maddesinde “Köylere Hizmet Götürme Birlikleri” adıyla yeni bir birlik türünü daha düzenlemektedir. Bu birliklerin, esasen Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 2005 yılında kaldırılmasıyla ortaya çıkan durumda, köydes projesiyle de ilişkili olarak, köylerin alt yapı hizmetlerinin mahallî birlikler aracılığıyla yerine getirilmesi amacını taşıdığı da söylenebilir. Nitekim birliklerin yapılanmasında, mevcut birliklerden farklı hükümler söz konusudur.        

18. maddeye göre bu birlikler, tüm köylerin iştirakiyle o ilçenin adını taşıyarak kurulur ve birlik başkanı merkez ilçelerde vali veya vali yardımcısı, ilçelerde ise kaymakamdır. Birlik meclisleri ise, birlik başkanının (vali, vali yardımcısı veya kaymakam) başkanlığında birliğe üye köy muhtarları ve o ilçeden seçilen il genel meclisi üyelerinden oluşmaktadır. Görüldüğü üzere köyler hizmet götürme birliklerinin başkanını Kanun kendisi belirlemiş, başkanın seçilmesini öngörmemiştir. Ayrıca merkezi idarelerin köy hizmetleri için ayrılan ödenekleri bu birliklere aktarabilecekleri de düzenlenmiştir.

Bu çerçevede Artvin’in tüm ilçelerinde olduğu gibi, Borçka İlçesi’nde de tüm köylerin üyesi olduğu ve İlçe’nin adını taşıyan Borçka Köylere Hizmet Götürme Birliği kurulmuş olup, Birliğin Başkanı Kanun gereği Borçka Kaymakamı’dır. Borçka’ya bağlı köyler olması itibariyle Camili Köyler Birliği’ne üye olan köyler, aynı zamanda Borçka Köylere Hizmet Götürme Birliği’nin de üyesidir.

4. Durum bu merkezdeyken, geçtiğimiz aylarda Camili Köyler Birliği’nin Tüzüğü, Birliğe kamu kaynaklarından daha fazla gelir aktarabilme gerekçesiyle Borçka Kaymakamlığı’nın girişimiyle değiştirilmiş ve Birlik Başkanı’nın seçimsiz bir biçimde devamlı surette Kaymakam olması öngörülmüştür. Söz konusu değişiklik Artvin Valiliği’nce de onaylanmıştır. Bu değişiklik 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu’na açıkça aykırıdır.

Kanunun 10. maddesi yerel seçimlerle bağlantılı olarak mahallî idare birlikleri başkanının da birlik meclisi tarafından ikişer yıllık süreyle seçileceğini düzenlemektedir. İç İşleri Bakanlığı Mahallî İdareler Genel Müdürlüğü’nün Tip Tüzüğü de bu şekildedir. Böylece birlik meclislerinin ve dolayısıyla başkanın, yerel seçimlerle birlikte yenilenmesi amaçlanmıştır. Esasen bu durum, birliğin üyesi olan mahallî idare yöneticilerinin değişmesinin doğal bir sonucudur. Oysa Camili Köyler Birliği’nin yeni tüzüğünde başkanın kaymakam olması öngörülerek, Kanun’un 10. maddesindeki seçim hükmü yok sayılmıştır.

Burada Camili Köyler Birliği’nin, yapılan tüzük değişikliğiyle başkanı Kanun gereği kaymakam olan köylere hizmet birliğine dönüştürülmesi akla gelebilirse de bunun mümkün olmadığı ortadadır. Yukarıda da belirtildiği gibi köylere hizmet götürme birlikleri ilçenin adıyla kurulan, ilçedeki tüm köylerin üye olduğu bir birliktir ve Borçka’da zaten böyle bir birlik mevcuttur.

Ayrıca Kanuna aykırı değişikliğin gerekçesi olarak sunulan, Birliğe kamu kaynaklarından daha fazla gelir aktarılabilmesi için, Birliğin Başkanının Kaymakam olması bir gereklilik değildir. Birliğe görevleriyle orantılı gelir sağlanması, Anayasa’nın 127. maddesinin son fıkrasının ve Birliğin kamu tüzel kişisi olmasının açık bir gereğidir.   

5. Anayasa’da belirtilen hukuk devleti niteliği, başta idarenin hukuka ve kanunlara bağlı olmasını ve hukukun üstünlüğünü gözetmesini gerektirir. Yine Anayasanın 6. maddesi hiç kimsenin veya organın kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamayacağını düzenlemektedir.

Bu bağlamda Borçka Kaymakamı’nın Camili Köyler Birliği Başkanı olması, 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu’nun vermediği bir yetkiyi kullanması anlamını taşımaktadır. Açıkça Kanuna aykırı olan bu tüzük değişikliğinin Artvin Valiliğince onaylanması işlemi de hukuka aykırıdır. İdare hukuka aykırı, hatalı işlemleri her zaman geri alabilir ve almalıdır.

Sonuç olarak, ilk planda Artvin Valiliği’nin tüzük değişikliğinin yürürlüğü için şart olan onay işlemini geri alarak, bu hukuka aykırılığı düzeltmesini kamuoyu nezdinde arz ve talep ediyor, üst idari mercilere başvuru hakkımızı saklı tutuyoruz. 

MACAHEL BİZİMDİR İNİSİYATİFİ